Козарството во последните години стана исплатлив бизнис и за нашиот регион, иако со тежок пазар има стабилен приход. Тоа воедно претставува и долгорочна инвестиција која нема да се исплати преку ноќ. Потребно е доста време, знаење и умешност за да овој бизнис стане профитабилен. Непходно е да се совлада теориско и практично знаење за расите на кози, исхраната, чувањето, негата и здравствената заштита на козите. Еве што стручњаците им советуваат на почетниците во козарството.
Цел на одгледувањето
Луѓето обично се решаваат за одгледување на кози, поради производството на козјо млеко и месо, за сопствени потреби или пак за комерцијални цели. Ако на ум го имате производството на млеко, треба да знаете дека некои раси на кози можат да дадат и до 900 литри млеко годишно, како на пример алпските раси. Од друга страна и производството на месо е многу доходовно- секој јарец ќе даде помеѓу 11 и 18 килограми месо, а секоја коза ќе окози најмалку по едно јаре годишно. На цена се и козјата кожа, производите од крзно на некои раси на кози и ткаенини од козјо влакно, а најбарани се производите од органски хранети кози и оние кои слободно пасат
Раси на кози
При изборот на расата на козите , водете се од спецификите и типот на производството, но трудете се да одберете раса која е продуктивна, а водете сметка и за локалитетот на кој ќе бидат одгледувани козите и побарувањата на пазарот на кој ќе ги нудите своите производи.
Ако се одлучите за производство на млеко и млечни производи, одберете ги таканаречените млечни раси на кози –алпска, санска, нубијска, тогенбутшка, ламанчанска и оберхасли кози. Кога станува збор за производство на месо, бурската коза е “најмесната”, макар што за тоа се погодни сите раси, а најчесто се бираат јарци, млади јариња и кози кои повеќе служат за размножување.
Чување и грижа
Секоја возрасна коза бара најмалку 1,5 метри личен простор, а за козата која што се окозила потребна е и посебна просторија бидејќи јарињата мора да престојуваат во чист и сув простор се додека не наполнат 14 недели. Шталата мора да има добра заштита од временските услови-сонце, дожд, ветер, снег и да има константен проток на воздух. Во зима препорачливо е да се обложи со слама или пилевина со што на козите би им било потопло. Козите можат да скокаат прилично високо а можат и да “залутаат” во потрага по храна, па затоа неоходна е огрдада најмалку 1,2 метра висина која воедно ќе послужи и како добра заштита од грабливци.
Исхрана
Ако имате можности , пуштете ги козите слободно да пасат но хранете ги и со бујна лисната сеча, со детелина и со глуварче, а во зима со сено.
Ако на козите им давате квалитетно сено од детелина , ќе јадат помалку зрнеста храна што во големи количини може да предизвика и потешкотии со варењето. На пример по коза доволно е околу половина килограм храна на ден. Добро би било во храната на козите да им додавате и минерали и витамини, посебно во зима, а особено е важно да им обезбедите доволно чиста и свежа вода во согласност со нивните потреби.
Здравствен заштита
Превенцијата е најдобра заштита. Вакцинирајте ги козите еднаш годишно против ентеротоксемија и тетанус. Исто така чистете ги од паразити и обезбедете им заштита од крлежи и вошки во текот на еснта и пролетта . Редовно подкаструвајте им ги папците за да не им зараснат и така ќе спречите дополнителни повреди.
Извор: https://www.blic.rs/
